lg_vztahy.gif (2135 bytes)

lg_literatura.gif (2944 bytes)

lg_cz.gif (1158 bytes)

lg_eng.gif (2402 bytes)

Pavel Nìmec     Rakontoj kaj paraboloj   1998

al Esperanto tradukis Miroslav Malovec   2004

rakontoj.doc   (èapelita diakrito) 

zde:   cx  è  -  gx  Ÿ  -  hx  hx  -  jx   ž  -  sx  š  -  ux  ù

muchomurka.jpg (63501 bytes)
ruŸa mušfungo (ruŸa amanito)

obsah.gif (1207 bytes) 1.  Èien mi venas malfrue
  Mi apartenas al tiuj, kiuj decidis rièiŸi per laùdado de la reŸimo. Mi priskribas heroajn farojn de suverenoj, ilian gloron, mi prikantas iliajn kuraŸon kaj vervon, koncize dirite, kiel multaj aliaj mi ne estas sola. Sed estas tubero en la afero. Èien mi venas malfrue. Mia malfruiŸo kaùzas al mi problemojn. Mi ne nur ne ricevas grasan rekompencon, sed preskaù èiam mi estas submetita al suferoj. Foje oni min enkarcerigas, foje ekzekutas, foje elpelas el varma posteno. JuŸu mem.

  Mi staris super la lulilo de la unua homo kiel parco kaj promesis: vi iros, karuleto, de gloro al gloro. Alia parco min forpušis: kaj vi grave suferos pro tio. La tria korektis: sed fine vi atingos prudenton kaj fajfos pri la gloro. La parcado finiŸis, la karuleto elkreskis kaj ekmaršis en la mondon. Mi diris al mi mem: vi devas montri la homan gloron, por ke la homoj vidu, kia eminentažo Ÿi estas kaj ke vi havis bonajn intencojn, kiam vi parcis tion al la homo.
De tiu tempo mi trakuras la mondon kaj donas atestojn pri la homa gloro. Tamen èien mi venas malfrue. Atlantido - orgojlo de la homo. Bela urbo, evoluinta civilizo. Mi skribas per èizilo sur štono pri Ÿia beleco, pri murego el oro, bronzo kaj arŸento. Belaj šipegoj, potenco super la tuta mondo. Veršajne la štono estis tro malmola aù mi ne scias kio.

  Kiam mi alportis tion al Atlantido kaj jam antaùe mi Ÿojis pri grasa honorario, estas tie inundo, èie multege da dronintoj kaj šlimo. La trasvivintoj abruptis je mi: Kion? Atlantido? Tiuj sklavigantoj de la tuta mondo? Plaù! kaj jam mi naŸis en la šlimo inter la dronintoj.

  Multajn atlantidanojn mi trovis en Egiptio. Oro abundas, la lando prosperas, gigantaj piramidoj, grandaj perspektivoj. Jen io por mi! Mi rompas la štonon kaj akrigas mian èizilon. Sed antaù ol mi panegiris la Egiptan regnon, venis hiksosoj kaj hebreoj. Je mia gloriga reliefo ili reagis originale. Denove fluis sango. Mia sango!

  Ne gravas. Mi trovis alian regnon, Babilonion. Baalo kaj Marduko ne mastrumis malbone. Nun estis èio certa. Babilono havas altajn muregojn, Ÿi estos urbo eterna. Miaj panegiroj pri Baalo kaj Marduko melodiis senfine. Sajnas, ke mi devis fini pli frue. Antaù ol mi sukcesis enskribi la laùdojn sur argilajn tabulojn, Babilonio estis renversita de sirianoj kaj min ili krucumis.

  Prefere mi retiriŸis. Antaù ol sekiŸis nova tabulo, la regno estis denove en aliaj manoj. Damna laboro. Kial mi lasis trompi min pro la fortikaj muregoj? Restis nenio alia, ol retiriŸi kaj atendi. Multaj militoj, multaj šanŸoj. Mi ne volis riski. Mi admiris Noan. Noa, jen vera bravulo. Justa homo, la plej justa el èiuj. Per èizilo sur štonon mi skribas ateston pri lia justeco. La justecon de Noa mi laùdis de la tero Ÿis la èielo. Kiam mi alportis al li la rezulton, esperante rekompencon, kion mi vidas? Noa kušas ebria kaj nuda. Kiam ekvidis min liaj filoj, ili tuj dronigis min, la akvo estis ankora sufièa kaj la dronintojn neniu kalkulis.

  Poste la fortuno ekridetis je mi. En Palestino regis dio Jehovo per mano firma kaj neskuebla. Mi glorigis dion Jehovon. Sed ho ve. Palestinon okupaciis muzulmanoj kaj min ili trapikis per lanco. Nun mi jam estis singarda kaj atendanta. Èu muzulmanoj festos daùran sukceson? Klare, Mi estis certa, ke jes, kaj jam mi vidis min kiel rièulon. Tuj mi komencis verki omaŸajn poemojn pri Mohameto kaj lia reŸo. Nu, kion diri plu?

  Apenaù mi finis la laboron, la kruckavaliroj senkapigis min per glavo. Poste la situacio sereniŸis, sed tio neniel helpis min. Mi transloŸiŸis al Hispanio. Tie estos etoso pli trankvila. Ne estis. Apenaù mi finverkis glorigon de muzulmanoj, elpušis ilin hispanoj kaj mia kapo denove falis teren. Mi sentas min Ÿene, prefere mi devus silenti, sed en Romo mi finiŸis simile. Unue oni žetis min al leonoj kiel kristanon kaj poste al tiuj samaj kiel nekristanon. Kia freneza mondo! Tamen, se mi jam decidis rièiŸi per la homa gloro, kial rezigni? Sufièas nur veni Ÿustatempe. Mi hastis, sed bedaùrinde. Ankaù la tempo hastis. Ne helpis, ke mi skribis sur papiruson kaj pergamenon. Ÿi estis pli rapida ol èizi štonojn, sed la tempo estis ankoraù pli rapida. Foje oni min štonumis, aliloke senkapigis. Sed poste mi èion superruzis. Mi verkis du variantojn de panegiroj. En la unua mi laùdis Dion kaj lian amon al la homo, en la dua la homon kaj lian amon al Dio. Sufièis anticipe informiŸi, èu Ÿuste furoras reformacio aù kontraùreformacio.

    Multaj kopiis tion de mi. Subite la flatantoj svarmis en la mondo kaj estis multe pli kapablaj ol mi. Ÿustatempe ili divenis, kiun laùdi kaj kiam èesi. Nur mi èiam alvenis malfrue. Sed nun èio sukcesos. Oni skribas la jaron 1986, la potencon kaptis Gorbaèov, la komunistoj instruiŸis el siaj eraroj, enkondukis glasnoston, reformas la ekonomion. Finfine stabila sistemo. Èion mi detale priskribos kaj plej laste en 1990 mi publikigos miajn rezonojn. Kaj la mono min superšutos ...

 

obsah.gif (1207 bytes) 2. Sankta Hermelina
  Mi eksentis malsaton kaj iris aèeti fromaŸon. Survoje mi renkontis sanktan familion, sanktan Hermelinan kaj sanktan Leonidon. Sankta Hermelina konfesis al mi: nun mi estas èasta virgulino. Aùdante "èasta" mi imagas feblan, anemian kaj amaran virinon, tial mi demandis: kiel vi povas esti virgulino post kvar akušoj? Mi estis operaciita de famekonata kirurgo, kiu tien alkudris al mi pecon da pleùro. Ÿi kostis dekkvin milojn. Nun mi estas tiom èasta, ke mian pekan lokon mi eè ne tušas per mano. Kaj kiel vi lavas vin?, mi interesiŸis. Tio estas granda sekreto, konfesebla nur al tiu, kiu trinkos mineralakvon el la sankta gralo. Ši sciigis tion misterplene. Ši vizitas kapelanon, kiu trinkas mineralakvon senhalte, seke sciigis sankta Leonido. Jen mia vojo en sanktecon, eksopiris sankta Hermelina.

  Oni diras al sankteco, ne en sanktecon, mi vidigis miajn sanktajn teologiajn sciojn. Mi nomumas vin èeflingvisto de Eklezio de la Sankta Palpebrumo de Jesuo. Mi estis felièa, èiam mi volis esti iu granda. La tutan semajnon mi travivis kvazaù en sonŸoj.

    Post semajno mi iris aèeti bulkon kaj renkontis sanktan Hermelinan sola. Kie vi havas sanktan Leonidon? mi demandas. EstiŸis inter ni teologia disputo. Kia? mi scivolemis. Ni ne koincidis, èu Jesuo sankte palpebrumis marde aù merkrede. Èu tio ne estas egale? Nepre ne, temas pri tio, kiu estos eklezia estro. Se Jesuo sankte palpebrumus merkrede, ricevus dekonažojn de la kredantoj Leonido kaj tio estus katastrofo. Èion li fordrinkus. Èar Jesuo palpebrumis marde, ricevos dekonažojn mi kaj sendos ilin al orfiŸintaj infanoj. Miaj onklinoj, sankta Jenofefa, sankta Dentoza, sankta Izidora kaj sankta Skatolina posedas orfejon. Èu ili prizorgas orfojn? Tio estas èarma. Sed ne, ili la orfejon nur administras, Ÿi apartenas al ili. Do sendu la monon rekte al la orfoj, mi konsilis. Èu vi estas normala? El kio vivus miaj onklinoj? Tio estas fakto. Mi devis rekoni, ke Jesuo sankte palpebrumis marde. Mi proklamas vin èefpastro de Eklezio de Sankta Palpebrumo de Jesuo en mardo. Sed hodiaù estas žaùdo, mi korektis šin. Ne, ne, "en mardo" estas parto de la eklezia titolo. Mi ekjubilis. Èiam mi deziris esti èefpastro. Kia estos mia tasko? Vi vizitados homojn kaj èie vi anoncos, ke Jesuo sankte palpebrumis marde.

    Kaj por la vojo prenu nenion alian krom unu vesto kaj bastono, por ke vi aspektu kiel sankta elektito. Kaj èu mi estos savita? mi demandis pro certeco. Vi estos savita, deklaris sankta Hermelina kaj mansignis super mi grandan krucon.

 

obsah.gif (1207 bytes) 3. La ofero de Joèjo
  La mastro detiris sian filon de sur la forno: ellitiŸu, Joèjo, la servistaro grumblas, ke vi nur kušaèas kaj nenion faras, do nun vi montros al ili, kiel oni devas laboregi, sed ne kuraŸu maldiligenti! La èagrena Joèjo petas la paèjon: Patro, demetu de sur mi tiun šarŸon, sed se tio estas via volo, mi plenumos Ÿin. Memkomprene, ke Ÿi estas mia volo, certigas lin la patro, kaj jam estu sur la kampo. Unu horon vi fervore klopodos.

  Do Joèjo foriras sur la kampon kaj tie li fervore klopodas, kiom la fortoj sufièas. Kiam li svenemas, alflugas anŸeloj kaj fortigas lin. Poste li rimarkis, ke de la kamporando spektas lin la servistoj kaj servistinoj. Do li kreskigis sian klopodadon. Kiam li post unu horo falis pro laciŸo kaj ekdormis, èe la kampo jam staris neniu. Vespere li vekiŸis kaj treniŸis hejmen. En la korto li vidis vokton, kiu klakis per vipo kaj prikriis servoknabojn kaj servoknabinojn: vi vidis ja, kiel la filo de la mastro scias labori. Tiel vi laboros dum via tuta vivo kaj viaj infanoj ankaù! Joèjo eniris en la èambron, tie jam atendis lin terpoma supo kaj rostita ansero. Kun apetito li manŸis Ÿissate kaj grimpis sur la fornon.

 

obsah.gif (1207 bytes) 4. Progresema rakonto
  La homoj malkovris, ke la ruŸa mušfungo estas tre bongusta. La kuracistoj malfelièis, èar èiuhore oni alveturigis iun veneniton, sed la mikologoj inventis kontraùvenenon en formo de eta pilolo. Oni frandis ruŸan mušfungon, glutis la pilolon kun kontraùveneno kaj fartis bone.

  Sed post certa tempo la homoj konstatis, ke la pilolo havas akcesoran efikon, nome post Ÿia engluto elfalas la haroj. Certa kosmetika firmao solvis la problemon per enmerkatigo de tinkturo kontraù elfalado de haroj. Oni manŸis la ruŸan mušfungon, prenis pilolon, šmiris la harojn per la tinkturo kaj fartis serene. MontriŸis, ke la tinkturo enhavis fortan ekstrakton de du plantoj, beladono kaj vomnuksa strikno, kaj post amasa disvastigo de la rimedo aperis tasko ie kultivi la beladonon kaj la vomnuksan striknon. La produktantoj decidis senarbigi arbarojn kaj tiamaniere akiri kampojn por kultivado de beladono kaj vomnuksa strikno. Sed per tio estis elvokita profunda socia krizo, nome la manŸantoj de ruŸa mušfungo ne volis tion permesi, èar ili bezonis arbarojn por tie kolekti la bongustan fungon.

  Estis do kunvokita granda kunveno, pli precize konferenco, taskita okupiŸi pri la problemo. La inviton akceptis mikologoj, dendrologoj, historiistoj, psikiatroj, psikologoj, poetoj, policanoj, politikistoj, biologoj, serpentosorèistoj kaj klerikoj. Èiuj èi devis solvi la estiŸintan krizon. La unuaj referažoj koncernis historion de kultivado de beladono kaj vomnuksa strikno sur nia teritorio kaj montriŸis, ke kun tia kultivado neniu havas spertojn krom kelkaj monahxoj, kiuj uzis ilin por specialaj celoj.

  Iu biologio defendis la postulojn pri la kultivado per tio, ke li elnombris 421 diversajn kemiajn sunstancojn, kiujn la du plantoj enhavas. Politologo siavice atentigis pri rilatoj inter la sufièo de beladono en la merkaro kaj la rezultoj de balota elektado. DisvolviŸis tre vigla kaj fruktodona interšanŸo de opinioj inter la sciencistoj, Ÿis fine aùdiŸis la voèo el la popolo. AùdiŸis kritikaèulo kaj kverelanto, pri kiu èiuj sciis, ke li nenion lasas trankvila kaj èien li devas enporti malpacon. Li deklaris: kial ni manŸas tiun ruŸan mušfungon, ekzistas ja multaj bonegaj senvenenaj fungoj? La provoko tre kolerigis la civitanojn, la provokinto ricevis, kion li meritis, kaj la organizantoj lin elportis el la salono. La estiŸinta tumulto vekis la lokan stultulon, pri kiu èiuj sciis, ke en lia kapo zumas, ke nenion li komprenas, sed ke li šatas disdoni konsilojn. Li tute ne sciis, pri kio temas, kaj naive demandis: Sed la kampagariko estas multe pli bona ol la ruŸa mušfungo! Èiuj kore mokis lin, ke li estas tia stultulo, kaj la kunveno povis daùrigi.

  Mi foriris pli frue, èar hejme min atendis bongusta porcio de ruŸa mušfungo, sed ne gravas. Morgaù mi legos en žurnalo aù aùskultos de radio, kiel la konferenco finiŸis kaj kian solvon la sciencistoj trovis. Vi devas rekoni, ke la progreson ne eblas haltigi.

  Rimarkigo: Èar mi konas la homojn, necesas aldoni, ke la ruŸa mušfungo estas toksa kaj vomiga fungo, certe ne provu Ÿin gustumi. Kaj ekstrakto el beladono kaj vomnuksa strikno ne estas uzata por certigi la kreskadon de la haroj.

 

obsah.gif (1207 bytes) 5. Vi estos politikisto
  Lojzo, venis la Ÿusta tempo, vi estos politikisto.
  Sed mi, oèjo, ne volas. Lojèjo, èu plaèas al vi, kiel mastrumas la politikistoj?
  Èu vi volus, ke la misažoj en la politiko transiru la tolereblan mezuron? Èu vi ne kompatas nian nacion, kiel Ÿi vegetas? Kiel la trompistoj rièiŸas kaj la politikon praktikas fušuloj? Vi devas fiere eniri la politikan arenon kaj enporti en la politikon ordon kaj regularon. Vi devas ripari, kion aliaj difektis. Nia nacio estos danka al vi, la homoj vokos gloron al vi, vi regos ilin, vi determinos la sorton de la lando. Èu tio ne sufièas al vi?
   Vi pravas, oèjo, jam devus veni iu, kiu faros ordon. Do interkonsentite, Lojèjo, mi Ÿojas, ke vi tiel unusence decidiŸis. Rapidajn kaj Ÿustajn decidojn la nacio atendas de vi.
  Atendu, oèjo, mi ne scias. La politikon mi neniel komprenas. Tio tute, sed absolute tute ne gravas. Mi gvidos vin. Mi estos via konsilisto.
    Sed oèjo, kion se la homoj ne obeos min? Ili devos, èar vi posedos juran povon.
    Kaj oèjo, kion se venos iu alia, pli kapabla? Ni ne donos al li šancon. Ni koruptos lin, forpelos aù diskreditos. Plie lia nomo ne aperos sur la listo de kandidatoj, kaj se jes, li ne gajnos la elektojn. Nuntempe jam ekzistas tiaj fidindaj metodoj, èu komprenite?
    Sed kion se la homoj deziros ion alian ol mi ordonos? La homojn vi ignoros. La homoj ne rajtas enmiksiŸi en la politikon.
    Oèjo, kaj kion se mi ion fušos? Tiam ni metos informon en žurnalon, ke èio estas en ordo kaj ke viaj oponantoj estas kanajloj.
    Sed ili povas prezenti gazetaran dementon, èu vi ne opinias? La gazetaraj dementoj jam delonge estas ignorataj. Tiun neniu publikigos al ili.
    Kaj se ili plendos èe ofico? La ofico restos senaktiva. Ÿi ne okupiŸos pri la plendo. Sed ili povas prezenti anoncon èe la tribunalo. Por tio ili havos nek monon, nek advokaton. Kaj se èio tamen venos antaù la tribunalon? Tiam mi diros al la juŸisto, kiel li solvu la problemon. Nu, kiel vi opinias, sed estiŸos publikaj protestoj kaj malpacoj. Ni sendos Ÿendarmojn, por ke ili renovigu la ordon per laùleŸaj rimedoj.
    Kaj kion, oèjo, se la homoj estos pli fortaj ol la Ÿendarmoj? Tiukaze la Ÿendarmoj kelkajn kaptos kaj modele drašos.
    Kaj kion se la homoj plendos kaj la žurnaloj skribos, ke la Ÿendarmoj estis kruelaj? Tiam la Ÿendarmoj diros, ke Ÿi estas opinio de unu flanko kaj ke necesas aùskulti ankaù la alian flankon. Nu, mi ne scias, oèjo, sed la homoj vere povas esti pli fortaj ol la Ÿendarmoj. Tiam helpos nin la internacia milita interveno. Kelkajn homojn oni mortpafos kaj la ordo estos renovigita. Ne timu, por èiuj eventualoj estas ellaborita scenaro por renovigi la ordon.
    Kaj kion se la homoj mokos min? Vi idoto, èesu tiel kretene babilaèi. Vi iros en la parlamentajn elektojn kiel gvidanto kun sloganoj: Mi ne konsentas kun kanajlažoj. Felièon por la homoj. Mi scias, kion mi volas.
obsah.gif (1207 bytes) 6. Ni iras en Eùropon
  La tuteùropa asocio de amikoj de Bohemio kaj Moravio permesas al si inviti vin en Eùropon. Èe enpašo la Èehxa Respubliko akiros multajn avantaŸojn: Eùropa vivnivelo, eùropnivelaj salajroj, la Internacia Valut-Unio liveros avantaŸan krediton kaj helpos pagi la štatan šuldon, la eùropaj komunumoj donos investažojn kaj teknologiojn por disvolvo de la èehxa industrio, la profitoj el industrio restos komplete en Èehxa Respubliko, per kunigitaj fortoj ni forigos mafiojn, tute ni haltigos komercon kun drogoj, ni helpos rebonigi sistemon de medicina servo, toksajn forfalažojn ni povos transporti al Germanio, kie estas pli perfekte sekurigitaj rubejoj, vi akiros pruntojn sen interezo por evoluigi altrapidan fervojon kaj eùropan reton de aùtostradoj, el Aùstrio vi ricevos senpage la elektran energion, por ne esti dependaj de Temelino, restos al vi la tuta nacia produkto, malkare vi akiros krudan nafton, ni garantios vian militan neùtralecon kaj nacian suverenecon kaj sendependecon, estos al vi pardonita la tuta šuldo de disidentoj, ni malfermos por vi niajn merkatojn por la industriaj varoj kaj agrokulturaj produktoj, ni helpos mallongigi vian labortempon kaj longigi la ferian tempon, longigi la tempon de patrina feriado je du jaroj, ni malfermos èiujn eventualojn de via vojaŸado, precipe por la junaj homoj, la studentoj akiros avantaŸajn kondièojn por eksterlandaj fakaj staŸoj, senpage vi ricevados la èefajn sciencajn gazetojn, via bonstato leviŸos je eùropa nivelo, estos certigita la libereco de la nacio kaj unuopulo, aliŸo al eùropaj strukturoj malfermos kondièojn por plena disvolviŸo de agrokulturo, solidaraj sistemoj certigos plenan vivnivelon eè post neatenditaj eventoj, vi akiros grandajn rimedojn por rebonigi la vivmedion, la entreprenoj kaj ekonomiaj subjektoj, kiuj estas sub fremda administrado, estos redonitaj al èehxaj posedantoj, en la arbaroj apud Dobøíš ni konstruos por vi marcipanan dometon kun vent-elektrejo, por ke la sorèistino Baba Jaga povu spekti televidon, por viaj fišlagoj ni liveros niksojn, kiuj ne estas tiom buntkoloraj, kiel iam estis la viaj, sed ili scias pli turbulente kirli la akvon kaj pli èarme plonŸi, el Islando ricevos la Nacia Muzeo fragmenton de rigida lafo kaj el Svedujo laponan nuptokostumon ...

    Amiko metis de malantaùe sian manon sur mian šultron. Kiajn sensenèažojn vi skribas? Kia eùropa vivnivelo, kia marcipana dometo apud Dobøíš? Konsciu, ke ni malgajnis la malvarman militon kaj ke ni iras en Eùropon kiel malkara laborforto kaj novaj solduloj. Ili estas ja pli fortaj ol ni aù vi volas malgajni ankaù la varman militon? Kaj èu eblas ion fari kontraù tio?, mi demandas. Certe. Prenu violonon, kontrabason kaj zimbalonon kaj ankaù amikojn kaj iru kanti en gastejon. Do jen vi vidas. Oni komencas skribi sensencažojn kaj tuj ricevas laboron. Tial mi iras serèi muzikon kaj amikojn. Ni iros kanti por nia plezuro. Mi tre amas kanti melodiojn trampajn kaj la moraviajn folklorajn kaj ankaù mi šatas viziti la naturon kaj amori. Vi certe agnoskos, ke pro tio mi ne bezonas interesiŸi, kion por ni Eùropo preparis.